Cudzoziemiec może skorzystać z podstawowych, bezpłatnych usług medycznych na wypadek choroby podczas pobytu w krajach Unii Europejskiej. Należy w tym przypadku przedłożyć kartę EKUZ (Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego). Prawo do otrzymania EKUZ mają osoby ubezpieczone w Narodowym Funduszu Zdrowia (NFZ), w tym także pracownicy oddelegowani do pracy za granicę przez polskiego pracodawcę na podstawie potwierdzonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokumentu A1. Kartę EKUZ powinien mieć każdy pracownik delegowany do pracy na terenie Unii Europejskiej. W razie wypadku przy pracy lub choroby nabytej podczas delegacji, pracownicy oddelegowani mają prawo do takich samych świadczeń zdrowotnych, jak obywatel danego kraju. W celu uzyskania EKUZ należy:

• udać się do siedziby oddziału wojewódzkiego NFZ; złożyć wypełniony i osobiście podpisany wniosek o wydanie karty EKUZ, który można otrzymać na miejscu w NFZ lub pobrać ze strony internetowej Narodowego Funduszu Zdrowia;
• wniosek o EKUZ można również złożyć w NFZ osobiście, wysłać go tradycyjną pocztą, mailem lub faksem lub za pomocą elektronicznej skrzynki podawczej;
• EKUZ można odebrać osobiście lub wskazać we wniosku adres, pod który ma zostać wysłana karta;
• EKUZ jest wydawana z reguły w dniu złożenia wniosku;
• karta EKUZ wydawana jest bezpłatnie;
• do wypełnienia wniosku i/lub odebrania EKUZ można upoważnić pisemnie osobę trzecią.

Na podstawie karty EKUZ przysługują świadczenia medyczne w zakresie niezbędnym z medycznego punktu widzenia. Lekarz, który udziela pomocy ustala, czy dane świadczenie jest niezbędne w konkretnym przypadku, biorąc pod uwagę jego charakter oraz przewidywany okres pobytu za granicą. W razie choroby lub konieczności leczenia stomatologicznego należy wybrać lekarza mającego umowę z publiczną kasą chorych. Poza godzinami pracy praktyk lekarskich można się zwrócić bezpośrednio do przychodni szpitalnych. W nagłych przypadkach numer alarmowy w Niemczech to 112. Pod względem prawa do świadczeń polski ubezpieczony będzie w Niemczech traktowany jak osoba, która jest ubezpieczona w niemieckim systemie opieki zdrowotnej. Leczenie szpitalne lub specjalistyczne, podobnie jak w Polsce wymaga skierowania.

W przypadku zgłoszenia się do lekarza należy przedstawić dokument potwierdzający prawo do korzystania z usług medycznych (karta EKUZ lub certyfikat) oraz dowód osobisty lub paszport . Przyjmujący lekarz zażąda kserokopii karty. Dlatego warto mieć przy sobie już kilka gotowych kopii.

U lekarza pacjent otrzyma druk 81, który jest również dostępny w języku polskim. Druk ten należy wypełnić i podać m. in. planowany czas pobytu w Niemczech, podpisać oświadczenie, że pacjent nie przybył do Niemiec w celu otrzymania leczenia oraz wskazać niemiecką kasę chorych, która rozliczy udzielone mu świadczenia (do wyboru jest m.in.: AOK, BKK, TK, IKK, DAK).

Jeżeli przyjmujący lekarz nie zna procedury postępowania wobec pacjentów posiadających EKUZ, można się zwrócić o pośrednictwo do niemieckiej instytucji łącznikowej DVKA (Deutsche Verbindungsstelle Krankenversicherung Ausland) w Bonn.

Brak karty EKUZ może oznaczać konieczność zapłacenia za świadczenie z własnej kieszeni zapłaty pełnego kosztu albo zaliczkowej wpłaty. W takim przypadku należy wziąć od lekarza oryginały rachunków lub faktur, w których muszą być podane dane osobowe oraz adres zamieszkania w Polsce, osoby, która korzystała z usług lekarskich. Są one podstawą do wystąpienia o refundację do ubezpieczyciela w kraju pobytu lub do NFZ po powrocie do Polski; wniosek o zwrot kosztów leczenia należy złożyć do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania oddziału NFZ; refundacji nie podlegają koszty, które są udziałem własnym pacjenta.

W razie potrzeby skorzystania z opieki lekarskiej, przed zasięgnięciem porady specjalisty zaleca się, aby najpierw skorzystać z porady lekarza rodzinnego. Lista polskojęzycznych lekarzy znajduje się w katalogu firm mojegomiasta.de. Listy lekarzy zgodnie z ich specjalnościami znajdują się na „Yellow Pages” „żółtych stronach”. Lekarzy dyżurujących w święta i weekendy znależć możemy w codziennej prasie w działach „Ärztlicher Notdienst” (lekarze dyżurujący) lub „Ärztlicher Bereitschaftsdienst” (lekarze na telefon) lub zasięgnąć informacji w aptekach.